Kiepscy Wiki
Advertisement
Krystyna Feldman

Krystyna Feldman

Krystyna Zofia Feldman (ur. 1 marca 1916[1] we Lwowie, zm. 24 stycznia 2007 w Poznaniu) – polska aktorka charakterystyczna, znana głównie z wyrazistych epizodów.

Życiorys

Była córką aktora specjalizującego się w rolach szekspirowskich, uchodzącego za gwiazdę początku XX-wieku Ferdynanda Feldmana i aktorki teatralnej i śpiewaczki operowej Katarzyny Feldman. Grała małe role od piątego roku życia. Po śmierci ojca (zm. 3 czerwca 1919) matka kształciła ją w prywatnym lwowskim studio aktorskim prowadzonym przez aktora Janusza Strachockiego. W 1934 ukończyła gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie; maturę zdała eksternistycznie, aby zdążyć na egzaminy do szkoły teatralnej. Po trzech latach nauki, w 1937, ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie. Niedługo potem debiutowała w Teatrze Miejskim we Lwowie. W 1939 została zaangażowana do teatru w Łucku, jednak po wybuchu II wojny światowej wróciła do Lwowa. W 1942 została zaprzysiężona jako żołnierz Armii Krajowej. Pełniła w niej funkcję łączniczki.

Na scenę teatru lwowskiego powróciła po wyzwoleniu miasta w 1944 roku. Zagrała wówczas męską rolę Staszka w Weselu Wyspiańskiego, reżyserowanym przez Aleksandra Bardiniego. Po wojnie występowała w teatrach m.in. Łodzi, Szczecina, Opola, Krakowa i Poznania. Od 1983 roku była aktorką Teatr Nowy wpoznańskiego Teatru Nowego.

Zagrała również kilkanaście ról w spektaklach Teatru Telewizji, m.in. u Jerzego Antczaka, Andrzeja Barańskiego, Rudolfa Zioły, Olgi Lipińskiej i trzykrotnie u Izabelli Cywińskiej.

Jej mężem był 30 lat od niej starszy Stanisław Bryliński (zm. 1953).

Zmarła w swoim poznańskim mieszkaniu 24 stycznia 2007 raka płuc. Pochowana została w Alei Zasłużonych na cmentarzu Miłostowskim w Poznaniu. Zgodnie z życzeniem, pochowano ją w kostiumie z ostatniego spetaklu – monodramu "I to mi zostało".

Kariera filmowa

Już pierwsza filmowa rola – dewotki w Celulozie (1953) Jerzego Kawalerowicza – na długo ukształtowała jej kinowe emploi. Podobną postać, wyraźnie jednak różnicowaną charakterologicznie, obdarzaną stale indywidualnym rysem, powtarzała m.in. w Kaloszach szczęścia (1958), Awanturze o Basię (1959), Dwu żebrach Adama (1963), Piekle i niebie (1966), Czerwonym i złotym (1969), czy w Głosie z tamtego świata (1962) Stanisława Różewicza, gdzie po raz pierwszy pojawiła się w roli nieepizodycznej.

Stała się jedną z najbardziej wyrazistych aktorek drugiego i trzeciego planu. Na ekranie tworzyła różne, często sprzeczne wewnętrznie typy, w których groteska mieszała się z powagą, ekscentryczność ze spokojem, fizyczna słabość z siłą i charyzmą. Grała postaci hrabin (Godzina pąsowej róży, 1963), żebraczek (Mansarda, 1963; Dwa księżyce, 1993), działaczek społecznych (Święta wojna, 1965), chłopek (Samotność we dwoje, 1968), pijaczek (Nad rzeką, której nie ma, 1991), morderczyń (odcinek 4 serialu Kapitan Sowa na tropie), sędzin (Otello z M-2, 1968), czy królowych (Ubu król, 2003).

Szerokiej publiczności dała się poznać dopiero w Lata latach 80., po roli zdziwaczałej ciotki głównego bohatera w Yesterday Radosława Piwowarskiego. Często współpracowała z młodymi, debiutującymi twórcami, jak Jan Jakub Kolski (Pogrzeb kartofla), Konrad Szołajski (Człowiek z...), czy Mariusz Treliński (Łagodna). Masową popularność zyskała w wieku 83 lat, kiedy zagrała babcię Rozalię w popularnym serialu Świat według Kiepskich.

W 2004 roku, w wieku osiemdziesięciu ośmiu lat, wystąpiła po raz pierwszy w roli pierwszoplanowej. W Moim Nikiforze Krzysztofa Krauze wcieliła się w postać malarza Nikifora Krynickiego. Jej kreacja spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem publiczności, krytyków oraz jurorów polskich i zagranicznych festiwali filmowych.

Wybrana filmografia

  • 2007: Na dobre i na złe (serial, odc. 280,284) jako "pani Kazia"
  • 2007: Ryś jako "Wizuch"
  • 2006: Przybyli ułani jako "Janikowa"
  • 2006: Dublerzy jako "babcia Gambini"
  • 2004: Mój Nikifor jako "Nikifor Krynicki"
  • 2003: Ubu Król jako "królowa Rozamunda"
  • 2003: Stara baśń – kiedy słońce było bogiem jako "wróżka"
  • 2003: Plebania (serial) jako "pani Gienia, woźna"
  • 2002: Na dobre i na złe (serial, odc. 102) jako "pani Maria Lach"
  • 2002: Pianista jako "Żydówka"
  • 2001: Boże skrawki jako "Wanda"
  • 2000: To ja, złodziej jako "babcia"
  • 1999-2007: Świat według Kiepskich (serial) jako "babka Rozalia"
  • 1999: Ogniem i mieczem jako "Ukrainka"
  • 1998: Złoto dezerterów jako "łuczniczka Wilhelmina Koroniecka"
  • 1997: Pokój 107 (serial) jako "sprzątaczka"
  • 1995: Horror w Wesołych Bagniskach jako "służąca"
  • 1995: Łagodna jako "ciotka starsza"
  • 1993: Człowiek z... jako "archiwistka MSW"
  • 1992: Mama – nic jako "asystentka"
  • 1991: Nad rzeką, której nie ma jako "Magotka"
  • 1991: Latające machiny kontra Pan Samochodzik jako "Zofia, gosposia Lejwody-Arizony"
  • 1990: Śmierć dziecioroba jako "stara pijaczka"
  • 1990: Pogrzeb kartofla jako "Maryśka, matka Gorzelaka"
  • 1988: Mistrz i Małgorzata jako "Anuszka"
  • 1987: Pociąg do Hollywood jako "pani Krysia"
  • 1987: Rzeka kłamstwa jako "Bocianicha"
  • 1986: Na kłopoty... Bednarski jako "Tzarowa, gospodyni Bednarskiego"
  • 1984: Yesterday jako "ciotka "Ringa"
  • 1984: Zabicie ciotki jako "Emilka"
  • 1981: Jan Serce (serial, odc. 3, 6 i 7) "sąsiadka Krukowskich"
  • 1977: Palace Hotel jako "staruszka na dworcu"
  • 1975: Kradzież jako "matka kolegi"
  • 1970: Abel, twój brat jako "nauczycielka śpiewu"
  • 1970: Dzięcioł jako "panna Klara, sekretarka dyrektora"
  • 1969: Czerwone i złote jako "dewotka"
  • 1968: Samotność we dwoje jako "wiejska kobieta"
  • 1968: Otello z M-2 jako "sędzia"
  • 1968: Weekend z dziewczyną jako "gospodyni"
  • 1968: Lalka jako "rajfurka, "opiekunka" Magdalenki"
  • 1967: Długa noc jako "kobieta z zepsutym zegarkiem"
  • 1967: Stajnia na Salvatorze jako "sąsiadka Teresy"
  • 1966: Piekło i niebo jako "pasażerka autobusu"
  • 1966: Sublokator jako "pielęgniarka"
  • 1965: Kapitan Sowa na tropie (serial, odc. 4) jako "Kwiecińska"
  • 1964: Przerwany lot jako "urzędniczka"
  • 1963: Yokmok jako "gosposia"
  • 1962: Głos z tamtego świata jako "Hela Fabiańczykowa"
  • 1959: Wspólny pokój jako "dozorczyni"
  • 1958: Noc poślubna jako "swatka"
  • 1957: Kapelusz Pana Anatola jako "koleżanka z pracy"
  • 1953: Celuloza jako "dewotka"

Nagrody i odznaczenia

  • 2004 – XXIX Festiwal Polskich Filmów Fabularnych:
    • Nagroda za pierwszoplanową rolę kobiecą za Mojego Nikifora
poprzedniczka:
Katarzyna Figura
Nagroda za pierwszoplanową rolę kobiecą na Najlepsza aktorka pierwszoplanowa na Festiwal Polskich Filmów Fabularnych|FPFF
XXIX Festiwal Polskich Filmów Fabularnych|2004
za Mojego Nikifora
następczynie:
Karolina Gruszka
Krystyna Janda
  • Polskie Nagrody Filmowe – Orły:
    • Najlepsza aktorka pierwszoplanowa za Mojego Nikifora
    • Najlepsza aktorka drugoplanowa za To ja złodziej
  • Inne nagrody za rolę Nikifora Krynickiego w Moim Nikiforze:
    • najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Autorskich w Rabacie
    • najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Pune w Indiach
    • najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Valladolid
    • najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Manili
    • najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Kijowie
    • najlepsza aktorka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlovych Varach
    • Złota Kaczka, nagroda dla najpopularniejszej aktorki, przyznawana przez czytelników miesięcznika Film (2005)
    • Gigant roku 2004 według poznańskiego oddziału Gazety Wyborczej

Ciekawostki

  • W 2005 roku otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
  • Legenda głosiła, że nigdy nie miała w domu lodówki, pralki ani telewizora – aktorka potwierdziła ją tylko w stosunku do ostaniego z wymienionych urządzeń.
  • Postać Nikifora Krynickiego w filmie Mój Nikifor nie była pierwszą męską rolą w jej dorobku. Wcześniej w teatrze grała m.in. Staszka w Weselu, Kaja w Królowej Śniegu, czy pana Ciuciumkiewicza w Domu otwartym.
  • Aktywnie wspierała działalność poznańskiego studenckiego Teatrzyk Towarzyski|Teatrzyku Towarzyskiego Jacka Kowalskiego.
  • Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu w 2006 roku przyznała jej na wniosek dzieci z Poznania Order Uśmiechu, który na prośbę aktorki miał być wręczony 14 lutego 2007. Ze względu na śmierć Krystyny Feldman nie doszło do ceremonii. Zarząd Kapituły pierwszy raz w historii tego odznaczenia wydał zgodę na przekazanie Orderu na ręce spadkobierców i uznał aktorkę za pełnoprawnego Kawalera Orderu Uśmiechu.

Odcinku serialu Świat wg Kiepskich z udziałem Krystyny Feldman

Babka Kiepska

Masową popularność zyskała kiedy zagrała babcię Rozalię

Krystyna Feldman wystąpiła w 70[2] odcinkach serialu Świat wg Kiepskich w latach 1999-2005. W roku 2005 wystąpiła tylko w trzech odcinkach po czym zrezygnowała w graniu w tym serialu, gdyż jak wyznała w jednym z wywiadów znudziła jej się ta rola. Do swej śmierci w roku 2007 nie wystąpiła w serialu.

Przypisy

  1. Datę 1920 podają między innymi portale i wortale: film.onet.pl, stopklatka.pl, radio Twoje Radio, telegazeta.pl, TVP Kultura, encyklopedia interia.pl i inne. Z dokumentów znajdujących się w dziale kadr Teatru Nowego w Poznaniu wynika, że prawdziwą datą urodzin Krystyny Feldman jest rok 1916. Taką samą datę podaje Internetowa Baza Filmu Polskiego, opierając się na aktach urodzin i zgonu aktorki – [1]
  2. Biorąc pod uwagę również odcinek specjalny pt. Wielki bal

Wikipedialogo Ten artykuł pochodzi z polskojęzycznej Wikipedii i jest oparty na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.

Advertisement